Hiệu quả sản xuất là gì? Cách đo lường hiệu quả sản xuất

Hiệu quả sản xuất là một yếu tố quan trọng để đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, để đạt được hiệu quả trong sản xuất thì doanh nghiệp phải học được cách xác định và giải quyết những vấn đề gây lãng phí cũng như quản lý chặt chẽ và cách tận dụng tối đa nguồn lực của mình.

Nếu bạn muốn nâng cao hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp mình? Hãy đọc bài viết này để khám phá những kiến thức xoay quanh hiệu quả sản xuất nhé. 

1. Hiệu quả sản xuất là gì?

Hiệu quả sản xuất là khái niệm biểu thị hiệu quả của một thị trường trong việc sản xuất ra các sản phẩm với chi phí dài hạn thấp nhất bằng công nghệ hiện có.

Hiệu quả sản xuất cũng có thể được gọi là hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp, có nghĩa là một chủ thể kinh tế đang hoạt động ở công suất tối đa.

Hiệu quả sản xuất được minh họa bởi đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF), tất cả các điểm trên đường cong này đều là điểm đạt được hiệu quả sản xuất.

2. Cách đo lường hiệu quả sản xuất

Có nhiều cách để đo lường hiệu quả sản xuất. Một cách phổ biến là dựa trên đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF), tất cả các điểm trên đường cong này đều là điểm đạt được hiệu quả sản xuất.

Ngoài ra, các nhà phân tích có thể đo lường hiệu quả sản xuất bằng cách chia tỉ lệ đầu ra thực tế của doanh nghiệp với tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn sau đó nhân với 100

Hiệu quả sản suất (OE) = Tỉ lệ đầu ra : Tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn × 100

Tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn là tỉ lệ hiệu suất tối đa hoặc khối lượng công việc tối đa đã được tạo ra trên một đơn vị thời gian sử dụng phương pháp tiêu chuẩn.

Ví dụ:

“Giả sử một nhà máy sản xuất bánh mì có thể sản xuất tối đa 1000 ổ bánh mì mỗi giờ với công nghệ và nguồn lực hiện có. Đây là tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn của nhà máy. Trong một giờ làm việc, nhà máy chỉ sản xuất được 800 ổ bánh mì, đây là tỉ lệ đầu ra thực tế của nhà máy. Vậy hiệu quả sản xuất của nhà máy là bao nhiêu?”

• Hiệu quả sản suất (OE) = Tỉ lệ đầu ra : Tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn × 100
• Hiệu quả sản suất (OE) = 800 : 1000 × 100
• Hiệu quả sản suất (OE) = 80%

Điều này có nghĩa là nhà máy đang hoạt động với hiệu quả sản xuất là 80%, tức là nhà máy chưa tận dụng hết công suất tối đa của mình và có thể cải thiện hiệu quả bằng cách tăng tỉ lệ đầu ra thực tế.

3. Đặc điểm của hiệu quả sản xuất kinh doanh

Đặc điểm của hiệu quả sản xuất kinh doanh là:

• Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực để đạt được mục tiêu đã đặt ra.
• Hiệu quả sản xuất kinh doanh biểu hiện mối tương quan giữa kết quả thu được và những chi phí bỏ ra để có được kết quả đó.
• Hiệu quả sản xuất kinh doanh có thể được đo lường bằng cách so sánh tỉ lệ đầu ra thực tế và tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn hoặc bằng cách sử dụng các biện pháp khác như biện pháp Farrell hay hàm khoảng cách Shephard.
• Hiệu quả sản xuất kinh doanh có thể được cải thiện bằng cách cải tiến công nghệ, tổ chức, quản lý, đào tạo và khuyến khích nhân viên, áp dụng các phương pháp quản lý chất lượng và nghiên cứu thị trường.
• Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một trong các yếu tố quyết định sự thành công và sinh tồn của doanh nghiệp trên thị trường cạnh tranh.

4. Đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

Để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, bạn có thể sử dụng các chỉ tiêu sau:

• ROA (Return on Assets): là tỷ suất sinh lời trên tài sản bình quân, được tính bằng cách chia lợi nhuận sau thuế cho tài sản bình quân. Cho biết khả năng sử dụng tài sản để tạo ra lợi nhuận.
• ROE (Return on Equity): là tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu bình quân, được tính bằng cách chia lợi nhuận sau thuế cho vốn chủ sở hữu bình quân. Cho biết khả năng sử dụng vốn của chủ sở hữu để tạo ra lợi nhuận.
• ROS (Return on Sales): là tỷ suất sinh lời trên doanh thu thuần, được tính bằng cách chia lợi nhuận sau thuế cho doanh thu thuần. Cho biết khả năng kiểm soát chi phí và duy trì biên lợi nhuận.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các chỉ tiêu khác như:

• Hiệu suất làm việc của nhân viên: là số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ mà một nhân viên có thể tạo ra trong một đơn vị thời gian nhất định.
• Số lượng khách hàng mới: là số lượng khách hàng mà doanh nghiệp có thể thu hút trong một khoảng thời gian nhất định.
• Tỷ số thanh toán hiện hành: là tỷ lệ giữa các tài sản ngắn hạn và các khoản phải trả ngắn hạn của doanh nghiệp, cho biết khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn của doanh nghiệp.
• Hệ số thích ứng dài hạn: là tỷ lệ giữa các tài sản dài hạn và các nguồn vốn dài hạn của doanh nghiệp, cho biết mức độ phù hợp giữa các tài sản và các nguồn vốn của doanh nghiệp.
• Số ngày phải thu: là số ngày trung bình mà doanh nghiệp phải chờ để thu được tiền từ các khách hàng.
• Thời gian quay vòng hàng tồn kho: là số ngày trung bình mà doanh nghiệp phải giữ hàng tồn kho trước khi bán được.

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, có thể chia làm hai nhóm chính là:

Nhóm yếu tố khách quan

Là những yếu tố bên ngoài doanh nghiệp không thể kiểm soát được, bao gồm:

• Nhân tố môi trường quốc tế và khu vực: là những yếu tố liên quan đến cung cầu thị trường, giá cả, tỷ giá hối đoái, chính sách thương mại, hợp tác kinh tế, văn hóa và pháp luật của các nước và khu vực mà doanh nghiệp hoạt động.
• Nhân tố môi trường trong nước: là những yếu tố liên quan đến chính sách kinh tế, thuế, tiền tệ, ngân hàng, đầu tư, thương mại, lao động, bảo vệ môi trường và an ninh quốc gia của Việt Nam.
• Nhân tố môi trường tự nhiên: là những yếu tố liên quan đến khí hậu, thời tiết, thiên tai, địa lý và nguồn tài nguyên thiên nhiên của các vùng mà doanh nghiệp hoạt động.

Nhóm yếu tố chủ quan

Là những yếu tố bên trong doanh nghiệp có thể kiểm soát được, bao gồm:

• Nhân tố nhân lực: liên quan đến số lượng, chất lượng, trình độ và kỹ năng của lao động trong doanh nghiệp.
• Nhân tố vật lực: liên quan đến máy móc, thiết bị, công nghệ và nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
• Nhân tố tổ chức: liên quan đến cơ cấu tổ chức, phân công nhiệm vụ và quyền hạn trong doanh nghiệp.
• Nhân tố chiến lược: liên quan đến mục tiêu, sứ mệnh và phương án hoạt động của doanh nghiệp.
• Nhân tố marketing-mix: là những yếu tố liên quan đến sản phẩm, giá cả, phân phối và khuyến mãi của doanh nghiệp.

>>> Xem thêm: TQM là gì? Áp dụng TQM vào doanh nghiệp