Cách làm cám viên nổi cho cá

Thức ăn là yếu tố quan trọng quyết định đến năng suất của cá mỗi mùa vụ. Hiện nay, cám viên nổi đang là loại thức ăn cho cá được ưa chuộng bởi những lợi ích mà nó mang lại. Cùng tìm hiểu khía niệm, lợi ích và cách làm cám viên nổi cho cá với công thức chuẩn qua bài viết này nhé.

1.Phân loại cám viên cho cá.

Cám viên cho các được phân loại thành dạng viên nổi (đùn) hoặc dạng viên chìm (áp suất) truyền thống. Cả hai loại cám viên nổi và cám viên chìm đều có thể tạo ra sự tăng trưởng tốt, nhưng một số loài cá thích ăn thức ăn nổi, còn một số loại lại thích ăn thức ăn chìm.

Thực ra, không có loại nào có thể được coi là tuyệt đối vượt trội so với loại còn lại, việc lựa chọn sử dụng loại cám viên nổi hay cám viên chìm phù thuộc vào loại cá mà bạn đang nuôi.

1.1.Cám viên nổi

Cám viên nổi hay trong Tiếng Anh còn được gọi là floating (extruding) fish feed pellets.

Cám viên nổi thường có giá thành cao hơn và chi phí cho sản xuất cũng tốn nhiều hơn. Bởi cám viên nổi (hay còn gọi cám viên nở hoặc ép đùn) buộc phải trải qua một quá trình ép đùn trong quy trình chế biến. Để thực hiện công đoạn này, nhà máy sản xuất phải tốn nhiều thời gian để thiết lập và vận hành hơn so với phần tạo viên tiêu chuẩn.

Loại cám viên nổi thường được sử dụng cho cá con loại lớn, cá dùng cho chế biến thực phẩm và cá giống.

Dạng cám viên nổi này sẽ nổi trên mặt nước (thường duy trì nguyên vẹn trong vòng vài giờ) và cá phải ngoi lên mặt nước để ăn. Việc này giúp người nuôi cá có thể quan sát cá mỗi ngày, giúp theo dõi sức khỏe và sức sống của chúng. Ngoài ra, người nuôi cũng sẽ dựa vào đó để điều chỉnh lượng thức ăn mỗi ngày để tránh lãng phí thức ăn và các vấn đề ô nhiễm ao nuôi.

1.2.Cám viên chìm

Cám viên chìm hay còn được gọi sinking (pressure) fish feed pellets trong Tiếng Anh.

Cám viên chìm là loại cám viên cứng, có lợi ích kinh tế cao hơn. Loại cám viên chìm này có độ ổn định trong nước lên đến một giờ và sẽ dần dần chìm sau đó lắng xuống đáy nếu thức ăn thừa. Vì các thành phần này được ép lại với nhau nên cá không thể chọn lọc các thành phần mà chúng muốn.

Cám viên chìm thường được sử dụng vào mùa đông khi cá không thường xuyên nổi lên mặt nước. Ngoài ra, với cách tạo viên này có thể tránh được việc gây hại cho một số thành phần không phù hợp với quá trình ép đùn.

2.Tại sao nên chọn cám viên nổi cho cá?

Các chuyên gia cho rằng cám viên nổi được đánh giá cao hơn so với cám viên chìm bởi những lý do sau:

-Giữ lại hàm lượng dinh dưỡng cao: Thức ăn dạng viên nổi cho cá trôi nổi trên mặt nước trong một thời gian dài. Khi thức ăn bị hào tan trong nước, nó sẽ mất đi một phần giá trị dinh dưỡng. Như vậy, cám viên nổi có thể giữ lại khoảng 20% nguyên liệu thất thoát do nước, bùn và chất thải gây ra. Loại cám viên nổi cho cá có chất lượng cao có thể nổi trên bề mặt nước tới 12 tiếng đồng hồ.

-Thân thiện với môi trường: Cám viên nổi rất dễ theo dõi, thậm chí một số thức ăn thừa còn có thể nhặt và làm khô để sử dụng về sau. Điều này giúp giữ sách nguồn nước, tốt cho sự phát triển của cá và có thể bảo vệ môi trường.

-Dễ bảo quản: Do giãn nở ở nhiệt độ cao và áp suất lớn, hàm lượng nước trong loại cám viên nổi này rất thấp (8-9%). Đó là lí do vì sao các hạt cám rất cứng và độ ổn định cao. Ngoài ra, độ ẩm cũng thấp nên dễ bảo quản hơn.

-Rất tốt cho các loại cá con: Loại cám viên nổi này dễ tiêu hóa vì cấu trúc dạng hạt lỏng lẻo của nó. Do được chế biến dưới nhiệt độ cao và áp suất cao nên tinh bột trong thức ăn cho cá đã được nấu chin, chất béo dễ tiêu hóa và hấp thu hơn, và cấu trúc sợi và thành tế bào đều bị phá hủy và làm mềm, cũng như các chất độc hại trong nguyên liệu thô bị phá hủy. Như vậy cám viên nổi có thể cải thiện độ ngon của thức ăn và tỷ lệ hấp thụ tiêu hóa.

-Theo dõi lượng ăn của cá: Cám viên nổi có thể nhìn thấy được các con cá khi chúng lên ăn, giúp theo dõi tình trạng sức khỏe và sức sống của cá. Qua đó, cũng đánh giá được tình trạng tăng trưởng của cá theo mức tiêu thụ thức ăn. Người nuôi có thể tính toán trọng lượng thức ăn cho cá và cho ăn nhanh chóng, tùy theo giống, số lượng cá cũng như nhiệt độ. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm được sức lao động.

Tuy nhiên, những lý do này không có nghĩa là cám viên chìm cho cá không phải là lựa chọn tốt, bởi nó cũng có những ưu điểm như:

-Tốt cho những loài cá thích sống ở tầng đáy của nước.

-Phù hợp cho các loại cá sợ đến gần mặt nước như cá vằn, cá bầu trời,…

-Thích hợp với những vùng có dòng chuyển động nhanh.

Khi lựa chọn loại cám viên phù hợp cho cá, cần lưu ý rằng:

-Phụ thuộc vào thói quen ăn của loài cá đang nuôi để lựa chọn loại thức ăn cho cá.

-Hàm lượng dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kinh doanh nuôi cá lấy lãi.

3.Cách làm cám viên nổi cho cá

Để làm cám viên nổi cho cá, cần chuẩn bị, lựa chọn nguyên liệu cẩn thận và thực hiện chính xác theo quy trình với công thức phối trộn phù hợp.

3.1.Chuẩn bị nguyên liệu

Để đảm bảo dinh dưỡng cho các phát triển tốt, bước chuẩn chuẩn bị nguyên liệu là vô cùng quan trọng. Nguồn nguyên liệu làm cám viên nổi gồm có 2 loại: Nguyên liệu tươi và nguyên liệu khô.

-Nguyên liệu tươi thường là các loại động vật như ốc, tô, tép, cá tạp,… hoặc từ thực vật như bèo, rau, cỏ,…. Đây là nhóm nguyên liệu được sử dụng cho cá ăn trong ngày.

-Nguyên liệu khô thường là các loại có nguồn gốc từ thực vật như sắn, đậu tương, cám gạo, thóc,… kết hợp với các loại nguyên liệu từ động vật như cá, xương, bột thịt,… Nhóm nguyên liệu này được gọi là nhóm thức ăn đơn, được sử dụng để cho cá ăn trực tiếp. Tuy nhiên, khi trộn lẫn với nhau, thông quá quá trình xử lý rồi cho cá ăn thì được gọi là chế biến.

3.2.Quy trình làm cám viên nổi cho cá

Quy trình làm cám viên nổi cho cá thường trải qua những bước sau:

Nghiền nguyên liệu -> trộn nguyên liệu -> Ép đùn -> Sấy và làm nguội -> (Phun dầu) -> Đóng gói.

-Đầu tiên, các nguyên liệu thô để làm cám viên nổi được nghiền mịn hơn bằng máy nghiền, việc này giúp thức ăn dễ tiêu hóa hơn.

-Nguyên liệu thô sau khi nghiền thành dạng bột được trộn theo tỷ lệ nhất định bằng máy trộn thức ăn chuyên dụng cho cá.

-Bước quan trọng nhất trong quy trình sản xuất cám viên nổi là ép đùn. Có hai loại máy cho bước này: máy dạng khô và máy dạng ướt. Thông thường, máy ép đùn dạng khô được lựa chọn nhiều hơn do giá cả phù hợp và hiệu suất ổn định. Máy ép đùn dạng ướt phù hợp với quy mô sản xuất lớn và những người có yêu cầu cao hơn về hiệu suất của thức ăn viên.

-Cám viên nổi sau khi ép đùn cần được hạ độ ẩm và nhiệt độ qua bước sấy và làm nguội. Bước này cũng khá quan trọng bởi nó giúp cám viên nổi dễ dàng bảo quản hơn.

-Để cám viên nổi có mùi vị ngon hơn, người ta thưởng sử dụng máy phun dầu để phun dầu lên bề mặt của viên cám. Đây là bước tùy chọn nên nhà sản xuất có thể lược bỏ nó.

-Bước cuối cùng để hoàn thành quá trình này là đóng gói sản phẩm.

3.3.Một số công thức phối trộn cám viên nổi cho cá tham khảo

Dưới đây là một số công thức phối trộn cám viên nổi cho cá đối với từng loại cá cụ thể mà các bạn có thể tham khảo:

a. Công thức phối trộn cám viên nổi cho cá trắm cỏ

b. Công thức phối trộn cám viên nổi cho cá trắm

c. Công thức phối trộn cám viên nổi cho cá tráp

Cách làm cám viên nổi cho cá với những công thức phối trộn trên còn tùy thuộc vào quy mô chăn nuôi của từng hộ, từng nhà máy để xác định được quy trình và các loại máy với công suất phù hợp nhất.

Tham khảo thêm Quy trình sản xuất thức ăn thủy hải sản